‘Zit er een grens aan de compassie die je kan hebben met anderen, als het jezelf gaat raken? “ In deze Podcast Filosofie kijken we naar compassie, door de bril van Simone Weil. Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires.
Rond Kerst 1942 zit Dietrich Bonhoeffer achter zijn typemachine op zijn zolderkamer van zijn ouderlijk huis aan de Mariënburger Allee 43 in Berlijn. Hij schrijft een essay over wat tien jaar verzet tegen Hitler voor hemzelf heeft betekend. Met wat carbonnetjes ertussen, want hij wil zijn gedachten met drie vertrouwelingen delen: Hans von Dohnanyi, Hans Oster en Eberhard Bethge. De eerste twee zijn spil in het complot tegen het nazi-regime de laatste is zijn beste vriend. Hij heeft hen, naast zijn eigen werk in de samenzwering als informant en koerier, bijgestaan met raad en daad. Ze krijgen het bij wijze van kerstcadeau overhandigd.
Dat moet sneaky zijn gebeurd, want de tekst had tot onmiddellijke arrestatie kunnen leiden als hij in de handen van de Gestapo was gevallen. De samenzwering resulteert uiteindelijk in de mislukte aanslag op Hitlers bunker van 20 juli 1944. Het complot wordt opgerold en de hoofdrolspelers worden geëxecuteerd. Slechts één exemplaar van het essay overleeft de oorlog, verborgen tussen de dakpannen van het ouderlijk huis.
Morgen wordt alles beter biedt een helder geschreven, zeer informatief en toegankelijk boek over alle aspecten aan genetisch onderzoek en de mogelijkheden van gentechnologie. Het geeft de lezer inzicht in erfelijkheidsleer, DNA-onderzoek en gentherapie, maar verstrekt ook nuttige informatie over genetische counseling. Waar kun je terecht als in jouw familie erfelijke ziekten voorkomen of als je als ouder zelf een kind verwacht met een mogelijk ernstige aandoening? De auteurs plaatsen de ontwikkelingen nadrukkelijk in een ethisch en christelijk levensbeschouwelijk/ christelijk kader.
Als ouderen de openbare ruimte mijden, hebben jongeren meer ruimte om hun leven te leiden en de economie op gang te houden tijdens de pandemie. Goed idee? Discriminatie, vindt ethicus Frits de Lange. Medisch ethica Heleen Dupuis vindt dat overtrokken. ‘Ouderen moeten gewoon een stapje terugdoen.’
Een dubbelinterview op afstand Marc van Dijk, Trouw (Katern Tijdgeest), 17 oktober 2020.
Er is in het nationale debat over de corona-pandemie van meet af aan een oneigenlijk element geslopen, vindt ethicus Frits de Lange: ouderen worden weggezet als problematisch. Dat begon volgens hem met de uitspraken van Marianne Zwagerman en Jort Kelder in het voorjaar. Telegraaf-columnist Zwagerman schreef: “Het dorre hout wordt gekapt, misschien een paar maanden eerder dan zonder virus. Moet iedereen die nog in de bloei van zijn leven zit daar alles voor opofferen?” Jort Kelder zei: “We zijn 80-plussers die te dik zijn en gerookt hebben nu aan het redden. Hoeveel economische schade is het redden van mensen die anders twee jaar daarna doodgaan waard?”
Ethiek & Corona (Trouw, Letter & Geest, 9 mei 2020)
‘In normale tijden sluimert de ethiek; als de gemeenschap uit elkaar valt en de orde bedreigd, wordt zij wakker’, merkt de in deze maand breed herdachte theoloog Dietrich Bonhoeffer (1906 – 1945) midden in de oorlog op. Hij was in 1943 bezig een ethiek te schrijven met het nemen van verantwoordelijkheid als leidende gedachte, toen de nazi’s hem vanachter zijn schrijftafel plukten, hem gevangenzetten en ter dood brachten.
Ik moet aan hem denken, nu we op voet van oorlog met een onzichtbare vijand zijn. De coronacrisis heeft de ethiek wakker geschud.