• Publicaties Online
  • Video/Audio
  • Boeken/ books
  • Meditatief
  • Biografie
  • DON’T READ DUTCH?
  • Lezingen
  • Uitvaarten
  • Contact

Frits de Lange

~ onderzoeker | schrijver | spreker

Categorie Archieven: Categorieën

Leven zonder fundament

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Column Volzin, maart 2022

Lato, een Griekse ruïnestad in de bergen op Kreta, vlakbij Agios Nikolaos, oktober 2021. Ik geef straks college over Plato aan cursisten van de Academie op Kreta (academieopkreta.com) op een plek waar hij geweest zou kúnnen zijn: de oude agora, uit de vijfde eeuw voor onze jaartelling. Ik zit op de resten van een zuil mijn tekst alvast door te nemen: de allegorie van de grot, over de vergankelijke zintuigen die ons bedriegen, en de eeuwige, stabiele orde van het Zijn, achter al deze schijn. Plotseling voel ik mijn billen trillen en de aarde onder me bewegen. Voor mij schudden en wankelen een stel zuilen die daar vijfentwintighonderd jaar hebben gestaan. Het duurt maar een paar seconden, maar ik heb het gevoel alsof alle grond onder mij wordt weggeslagen en ik zo door de aarde zal worden verzwolgen. 

Lees verder »

Daar ben ik te oud voor

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Column Gerōn, 2022 #1

Gilles Deleuze (1925 – 1995)

De schrijfster Josepha Mendels (1902 – 1995) vertelde ooit hoe zij als tachtigjarige, feestelijk opgedoft, haar Parijse appartement verliet om uit te gaan en dan van haar eveneens bejaarde medebewoonsters onder aan de trap te horen kreeg: ‘Ah Madame, vous voulez plaire encore?’ En van Bertold Brecht (1898 – 1956) is het verhaal van zijn grootmoeder die, nadat ze op twee-en-zeventigjarige leeftijd weduwe werd, uit de knellende band van de sociale verwachtingen sprong. In plaats van langzaam af te sterven als respectabel oudje gaat ze naar de bioscoop, bezoekt vreemde mannen, gaat uit eten, speelt kaart met vriendinnen, geniet van paardenrennen, en amuseert zich kostelijk. Haar eigen kinderen gaan er schande van spreken. ‘Die Unwürdige Greisin’ is de titel die Brecht aan haar verhaal meegeeft: foei, wat zal de buurt er wel van zeggen!

Lees verder »

Waarvoor kom jij ‘s ochtends je bed uit?

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

ouderen, spiritualiteit, zingeving

Column Gerōn, jrg 23, no 4

Ik ga steeds aardser over zingeving denken. Hoe ouder ik word, des te meer kom ik uit mijn hoofd en in mijn lijf.

Als jonge theoloog kon je mij op elk moment van de nacht wakker maken voor een discussie over de zin van het leven. Als oudere docent gaf ik als hét voorbeeld voor een foute onderzoeksvraag bij masterscripties de vraag: ‘wat is de zin van het leven?’ Het is immers een onmogelijke vraag, die niet in een theorie, hoe diepzinnig ook, te vangen is.

Je kunt de zinvraag beter in stukjes breken tot: wat maakt jouw leven zinvol? Of nog dichter bij jezelf: wat maakt een dag voor mij tot een goede dag? Ook dan is hij nauwelijks te behappen. Het wetenschappelijk concept Meaning in Life (MiL) is een veelkoppig monster dat onderzoekers kopzorgen baart, ook al weten ze er soms briljant greep op te krijgen en het handzaam te operationaliseren. Susan Hupkens deed dat bijvoorbeeld onlangs in haar proefschrift At home with meaning: Older persons’ meaning in life, good home nursing and nurse education (UvH 2021) waarin ze 54 definities omsmeedt tot één.

Ik neem zelf nu steeds vaker theoretisch de binnenbocht: Waarvoor kom jij je bed ’s ochtends uit? Dat is voor mij de zinvraag teruggebracht tot zijn lijfelijke essentie.

Hij wordt cruciaal voor je als je oud bent en niet meer naar je werk hoeft, kinderen moet opvoeden, of nog een maatschappelijke positie moet verwerven of hooghouden. Dan nog is er de poes die eten moet, een vriendin die gebeld moet worden, de boodschap die moet worden gedaan, de bloem die water moet. Je zingeving verschrompelt en verdampt als je elke morgen de dekens weer over je heen wil trekken omdat er niets meer is waarvoor je in beweging komt.

Leven is in beweging zijn, bewogen worden, in beweging zetten. Zelfs onze meest spirituele ervaringen van zinvol- of zinloosheid verwoorden we nog sensomotorisch, als lichamen-in-beweging: ik kan geen kant meer op, ik loop vast, ik zie weer een begaanbare weg voor me, ik kan weer vooruit. We vergeten dat gemakkelijk en worden dan wandelende hoofden op steeltjes.Zingeving hebben we ooit als peuter met vallen en opstaan aangeleerd. Zolang je zin hebt om de ene stap voor de andere te willen zetten heb je een zinvol leven. Als je bij de pakken neer gaat zitten, niet meer. Kenmerk van een depressie is ook niet zozeer de somberheid, als wel de inertie, de bewegingsloosheid. Je bent niet meer vooruit te branden.

Lees verder »

Corona: van oorlog naar guerrilla.

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

corona, ethiek

Interview met Trouw 14 december 2021

De strijd tegen corona is in twee jaar veranderd van oorlog naar guerrilla. Daardoor dringen de morele dilemma’s tot achter de voordeur door, zegt Frits de Lange, emeritus hoogleraar ethiek. Mag je je ongevaccineerde nicht voor kerst de deur wijzen?

Lodewijk Dros 14 december 2021

Vaccinatie ten spijt is het aantal besmettingen in verpleeghuizen weer fors opgelopen. Al is de kans op overlijden daar minder hoog dan bij de vorige coronagolf, het virus treft weer ouderen. In 2020 was er een golf van verontwaardiging over wat ‘dor hout’ heette, dat moest toch een keertje gekapt. Nu opnieuw veel ouderen sterven, gaat er geen schokgolf door de samenleving.

Zijn we stiekem toch gaan denken dat ouderen dor hout zijn?

Nee, zegt De Lange resoluut. “We richtten ons eerst specifiek op ouderen. Dat waren bij uitstek slachtoffers of zondebokken. De mensen die ouderen ‘dor hout’ noemden, kwamen op voor de jongeren, die mochten niet worden opgesloten. Die tegenstelling is verdwenen. De pandemie is van karakter veranderd: het is nu een ziekte van ons allemaal. Het heeft geen zin meer om te wedijveren wie het meest de dupe is. Ook kwetsbare kinderen kunnen eraan sterven, ongevaccineerde vrouwen kan het hun zwangerschap kosten.”

Aanvankelijk speelde de tegenstelling oud versus jong wel. “Corona begon als een ouderenziekte. De ethisch weldenkende burger vond dat we ouderen moesten beschermen, bewoners dienden in hun verpleeghuis geïsoleerd te worden. Dat heeft veel sociale en psychische ellende met zich meegebracht.”

Lees verder »

Waar wil je wonen? Je hébt niks te willen.

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

(Column Gerōn 2021 #3)

Waar en hoe gaan we wonen, straks als we echt oud zijn? Het is bij mij thuis onderwerp van gesprek, nu we beiden net met pensioen zijn.  We wonen plezierig, maar ja, je weet niet of het huis geschikt is als we de trap niet meer op kunnen en de tuin niet meer kunnen doen. Bovendien wonen de kinderen ver weg. Hmmm, nog maar even parkeren, die vraag.

Herkenbaar, zo’n gesprek (of vaak ook: het voor je uitschuiven ervan)? Toch lijkt het steeds meer een luxe vraag van vroeger toen we nog iets te kiezen hadden. Waar wil je wonen? Je hebt niks te willen. De woningmarkt zit op slot, en de overheid stuurt erop aan dat je blijft waar je bent: thuis, zelfs als je veel zorg nodig hebt. Je hebt geen keus: oud worden doe je daar waar je nu woont.

Lees verder »

“Als het, wat God betreft, op beschrijven aankomt, dan ga ik stuntelen en stotteren, want dan weet ik het niet meer.”

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Reacties uitgeschakeld voor “Als het, wat God betreft, op beschrijven aankomt, dan ga ik stuntelen en stotteren, want dan weet ik het niet meer.”

Tags

God, religie, spiritualiteit, theologie

In: Nooit heb ik niets met U. Gesprekken over God, een bundel interviews door Henk Veltkamp, KokBoekencentrum, Utrecht 2021, 18 – 26

Henk Veltkamp interviewde mij voor deze bundel.

Als ik ‘God’ zeg, wat is dan het eerste wat bij u opkomt?

Godallemachtig. En ook gvd. Uitroepen dus. Het woordje ‘God’ zit bij mij veel meer in de emotie dan in de reflectie, of in beelden. God heeft bij mij alles te maken met woede, verbijstering, verwondering, vreugde, machteloosheid, verlatenheid, geborgenheid en ga zo maar door. Dat is, denk ik, essentieel voor mij.

Daarmee bevestigt u wat taalkundigen ons uitleggen: taal wordt niet geboren als beschrijving, maar als uitroep. Of in hun vaktaal: primaire taal is performatief, evocatief, en niet descriptief.

Klopt. Als het, wat God betreft, op beschrijven aankomt, dan ga ik stuntelen en stotteren, want dan weet ik het niet meer. God is emotie.

Wat zijn, terugkijkend naar uw kinderjaren, uw eerste herinneringen aan God?

Niet aan God. Wel aan de dominee, die op de preekstoel zwetende, orerende predikant. De man Gods dus, als mijn eerste herinnering aan God.

‎Conform aan wat McLuhan ooit zei: “The medium is the message”?

Ja precies. Verder vind ik in mijn geheugen geen kinderherinneringen aan God.

Wel beelden?

Ook niet. Of het zouden de beelden moeten zijn die ik als theoloog bevecht. Niet dat ik die mij herinner, maar wellicht projecteer ik die op mijn eigen jeugd. Zeg maar de man met de baard op de wolk. Of de Oude van Dagen op dat schilderij van William Blake, die met zijn passer de wereld ontwerpt. Dat zijn beelden waarvan ik denk dat ik ze in mijn jeugd heb meegekregen. Een sterk theïstische God dus, de machthebber die het universum bestiert en als een Romeinse keizer met z’n duim omhoog en naar beneden  aangeeft wie mag leven en wie moet sterven.

Lees verder »

‘Als het om ouderdom gaat, kom ik nog maar net kijken’

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Reacties uitgeschakeld voor ‘Als het om ouderdom gaat, kom ik nog maar net kijken’

Tags

levensloop, ouderen, spiritualiteit

Interview t.g.v. afscheid PThU, PThUnie jg. 15, nr. 2, september 2021, 30 – 33.

PThU Groningen

Half augustus 2021 ging hij met emeritaat, maar de periode die daaraan voorafging ervoer Frits de Lange al als een ‘zachte landing’ in die nieuwe levensfase. Het geven van colleges en het begeleiden van studenten en promovendi gaven hem genoeg te doen, maar bij de toekomstplannen van de universiteit was hij toch net iets minder betrokken. ‘Collega’s gaan je toch een beetje zien als de gaande man’, zegt hij met een glimlach. Is dit misschien een voorbeeld van de zelfrelativering die hij in zijn nieuwe boek Eindelijk volwassen als een van de zegeningen van de ouderdom beschouwt? PThUnie sprak met hem over die tweede levensfase – en wat daaraan voorafging.

 Net in het jaar dat je met emeritaat gaat, scoor je met een boek over ouder worden.

‘Ja, wat een timing hè? Het is een toevallige samenloop van omstandigheden, maar voor de ontvangst van het boek werkt het wel goed. Ik noem mezelf een oudere in opleiding: ik zit pas in de eerste klas en kijk naar al die jongens en meisjes van tachtig en negentig, die al veel verder zijn. Daar heb je als eersteklasser diep respect voor. Als het om ouderdom gaat, kom ik nog maar net kijken.’

Lees verder »

William E. Connolly – politiek filosoof van het Antropoceen

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

antropoceen, klimaatcrisis

Frits de Lange 

In de politieke filosofie wordt William E. Connolly beschouwd als de grootste denker na John Rawls, Jürgen Habermas en Michel Foucault. Bij het grote publiek is hij nog een onbekende. In zijn werk laat Connolly overtuigend zien dat politiek eerder door de onderbuik dan door rationele argumentaties wordt gedreven. Hij verklaart waarom we eeuwenlang blind zijn geweest voor onze verwevenheid met de natuur. En hij wijst een smalle, maar begaanbare weg uit de klimaatcrisis. Gelukkig is er nu een boek over hem.  

William E. Connolly

Een blinde vlek 

Tot eind jaren negentig stond Bill Connolly, zoon van een fabrieksarbeider uit Michigan (1938), alleen bekend als lid van een collectief strijdbare politiek filosofen, critici van het ongebreidelde geloof in de vrije markt. Scherp analyseerde hij de neoliberale ideologie en de desastreuze gevolgen van het kapitalisme voor de Amerikaanse onderklasse en de roofbouw op wat toen nog ‘het milieu’ genoemd werd. Hij vond pas een eigen stem toen hij moeite kreeg met die term. Milieu, environment – letterlijk is het je ‘omgeving’ waar je middenin zit. Het milieu kan je ondersteunen en je hinderen. Maar de natuur is toch meer dan alleen grondstof voor menselijke exploitatie of decor voor het menselijke theater? Ze lijdt, ze kan sterven, en kan ook terugslaan als ze getergd wordt. Is er dan eerst een klimaatcrisis nodig voor het besef dat zij een eigen stem heeft en een eigen handelingsvermogen? Connolly raakte doordrongen van het feit dat niet alleen de mens actor is, maar dat ook dieren en planten, bacteriën en virussen, rivieren, oceanen en aardlagen een zelf-organiserend vermogen bezitten, elk met een eigen dynamiek die maakt dat ze soms onderling heftig botsen. 

Lees verder »

Vaccins in het drinkwater. Waarom niet?

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Reacties uitgeschakeld voor Vaccins in het drinkwater. Waarom niet?

Tags

anti-vax, corona, vaccinatieplicht

Column NieuwWij, 16 augustus 2021

Nee, de overheid moet niemand dwingen tot vaccinatie. Dat ben ik wel eens met de anti-vaxxers. Er kunnen immers goede redenen om zich niet te laten vaccineren. Een aandoening die een prik risicovol maakt, bijvoorbeeld. Maar het overige deel van de 1,8 miljoen mensen die nog niet gevaccineerd is, moet snel verleid worden om zich te laten inenten. Laat ik duidelijk maken waarom.

Goede en toegankelijke voorlichting is bij die verleidingskunst van de overheid cruciaal belang. Daarbij moet zoveel mogelijk het wat ik maar ‘dictatuursargument’ noem worden ontkracht. De overheid zou totalitaire trekjes krijgen met haar inbreuk op de integriteit van het lichaam.  Ook al ga je in de publieke discussie wijselijk voorbij aan ‘the Great Reset’, ‘Bill Gates’ en andere samenzweringstheorieën, het sterke anti-overheidssentiment dat de anti-vax beweging voedt en twijfelaars thuishoudt wordt moreel en politiek gelegitimeerd door een beroep op artikel 11 van de Grondwet, “het recht op de onaantastbaarheid van het lichaam”.

Een respectabel artikel. Maar toch.

“Vergelijking met drinkwater kan ons in debat over vaccinatieplicht helpen”

Lees verder »

Houden van een flinterdun bestaan

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

corona, klimaatcrisis, ouderen, spiritualiteit

Interview met Bas Roetman, Trouw 2 augustus 2021

“Bij mijn afscheid als hoogleraar aan de Protestantse Theologische Universiteit kreeg ik het boek Leven in het nu van Tom Hannes, een Vlaamse zenleraar. Een prachtig boek. Zijn stelling is dat ons bestaan flinterdun is, en dat we dat moeten leren aanvaarden en er zelfs van leren houden. Ik betrek die term op mijn eigen leven en mijn levensfase. Ik ben gepensioneerd, heb minder verantwoordelijkheden en ook de prestatiedruk wordt minder. Dan wordt jouw ‘zelf’ als het ware een stuk lichter. Dat is ook mijn pleidooi in mijn boek Eindelijk volwassen: dat je wijsheid vergaart als je niet meer voortdurend werktaan je ego, aan een dik, stevig, opgepompt zelf. Dat ego moet je laten schieten. Ik heb er heel lang over gedaan, tot nu aan toe, om die waarheid onder ogen te zien. Maar er zijn ook mensen die dat al veel eerder doen. Het is overigens niet zo dat je vanzelf lichter wordt als je ouder wordt. Er komen nieuwe moeilijkheden op je pad: je eigen dood komt dichterbij, om je heen vallen steeds meer mensen weg, je krijgt lichamelijke gebreken. Dan kan het moeilijk zijn om dat ‘gewicht’ te verliezen. Maar je kunt het wel leren.

Dat flinterdunne bestaan houdt mij enorm bezig. Het gaat ook over ons als mensheid. Hannes wijst erop hoe dun onze atmosfeer is: ga honderd kilometer de lucht in en je bent eruit. Hoe flinterdun de laag vruchtbare aarde is, waar we ons voedsel op verbouwen en waar we te veel stikstof instoppen. Hoe afhankelijk van en verweven met de atmosfeer wij zijn. Het klinkt evident als je het zo opnoemt, maar het is een besef dat heel lang in ons denken, voelen en ervaren geen rol heeft gespeeld. Wat de drie miljardairs Jeff Bezos, Elon Musk en Richard Branson nu doen met hun ruimtereizen is letterlijk een wens om te ontsnappen aan die atmosfeer. Dat is precies het gedrag waar we nu op stuklopen.

Lees verder »

Theologie als wijsheidswetenschap

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

ecologie, theologie, wetenschap, wijsheid

Afscheidscollege  PThU 4 juni 2021 (hier de link naar de pdf-versie)

Op het mini-symposium rond mijn afscheid gaven vier collega’s acte de présence. Lees de bijdragen van Hans Alma (VU), Enrieke Damen (PThU), Hanne Laceulle (UvH) en Thijs Tromp (PThU).

Een gesprek in de vriendenkring rond mijn twintigste, over het leven in het algemeen en wat wij ermee wilden. Ik weet nog dat ik op dat moment zei: ‘Ik hoef niet per se gelukkig te worden, ik wil wijs worden.’ Dat was jeugdige overmoed, constateerde ik achteraf. Maar ik denk dat dat ideaal mij mijn hele loopbaan vergezeld heeft. Vijfenveertig jaar later ben ik misschien nog niet veel wijzer geworden, maar des te meer wijsheidszoeker.

Een paar gedachten over wijsheid en theologie dus tot slot.

Ik begin (1.) met hoe mijn persoonlijke zoektocht naar wijsheid in de theologie vorm kreeg, daarna (2.) verken ik wat het betekent voor de universiteit in het algemeen als ze voor wijsheid gaat en (3.) voor de theologie in het bijzonder als je haar als wijsheidswetenschap verstaat. Ik sluit af (4.) met wat ik denk dat dat voor de agenda van de theologie betekent. Ik denk dat ze een voluit ecologische discipline heeft te zijn.

Lees verder »

Schakel in een keten

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

babyboomers, generaties, klimaatcrisis

Column Volzin, juni 2021 (jg. 20, #6), 57

Tot nog toe lachte de geschiedenis ons babyboomers toe, maar nu lijkt zij zich tegen ons te keren. Wie in het eerste decennium na de Tweede Wereldoorlog is geboren – ikzelf ben van 1955 -, kon rekenen op vrede en groeiende welvaart in de jaren vijftig, hoger onderwijs (ook voor vrouwen) in de jaren zestig, riante salarissen in de kennis- en diensteneconomie, goedkope huizen in de jaren zeventig en tachtig, en ten slotte de macht in de jaren negentig. En ja, we hadden het heel krap in onze jeugd en we zijn niet allemaal met een gouden lepel in de mond geboren. Toch ging het de babyboomgeneratie doorgaans voor de wind.

Lees verder »

Het mooie ik van Lisette Thooft

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

corona, spiritualiteit

Nieuwwij.nl, 20 april 2021

Deze afbeelding heeft een leeg alt-attribuut; de bestandsnaam is coronavirus-5140667_1920-583x875-1.jpeg

Tot twee keer toe reageerde Lisette Thooft op mijn kritische stuk Demasqué van de ego-spiritualiteit. Een keer op Nieuwwij (Ben ik mijn broeders hoeder?), en uitvoeriger nog eens in De Bezieling (Mijn ego en ik (en de anderen)). Beide keren had ik na lezing het gevoel: de lezer oordele zelf maar, ik hoef er weinig aan toe te voegen. Ze bevestigt immers alleen maar wat ik haar had verweten: haar type spiritualiteit draait alleen maar om het eigen ik. Ik verwoordde het zo: “Het is een vorm van geestelijk narcisme waarin er voor anderen ten diepste geen plaats is. De coronacrisis is niet de oorzaak van of de reden voor deze spirituele egocentrie, maar schept alleen de gelegenheid waarin haar contouren scherper zichtbaar worden.”  Thooft zegt nog eens hardop wat ik vermoedde. In haar repliek op Nieuwwij “Ben ik mijn broeders hoeder?” schrijft ze: “In de praktische uitwerking van de vorm van spiritualiteit die ik aanhang, draait het om zelfonderzoek, zelfopvoeding, zelfgenezing, kortom alles wat ik kan beoefenen teneinde de diepe onvrede in mijn eigen ziel te helen.”  Zelf, zelf en nog eens zelf.

Lees verder »

‘Geloof is vertrouwen dat het zin heeft om ’s ochtends op staan’

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

hoop, liefde, ouderdom, rechtvaardigheid, wijsheid

Interview door Margaretha Coornstra, Nederlands Dagblad 3 april 2021

Streven naar wijsheid is het alternatief voor voltooid leven, vindt ethicus en theoloog Frits de Lange (65). ‘Ik zie wijsheid als nieuw ideaal voor de ouderdom. Iedereen kan wijs worden en met je wijsheid kun je nog steeds een belangrijke sociale rol spelen.’

‘Geloven zit voor mij minder in je hoofd, en meer in je emotie en je lijf.’ (beeld Duncan Wijting)

Lees verder »

Het demasqué van de ego-spiritualiteit

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Opiniebijdrage NieuwWij, 24 maart 2021

Hoe langer de pandemie duurt, des te verrassender de bondgenootschappen tussen groepen die zich verzetten tegen de lockdown. Hard en soft, rechtsextremisten en spiritualiteitsbewegingen vinden elkaar in ontkenning van de ernst van het virus en het protest tegen de maatregelen.

“Wat heeft dit nog met christelijk geïnspireerde spiritualiteit te maken?”

Désanne van Brederode merkte tot haar verbijstering dat veel van haar antroposofische vrienden nu complottheorieën aanhangen, die “Nederland nu opeens vergeleken met een dictatuur en in hun retoriek de schijn wekten dat er al tijden een verschrikkelijke strijd om macht over de gehele mensheid gaande was, die nu, door corona, openlijk de oorlogsfase was ingegaan. (…) Even pijnlijk was het dedain waarmee er werd gesproken over al diegenen die niet durfden of wilden zien wat er ‘echt’ gaande was en is.” (Trouw 27 februari 2021) Wie nog waarde hecht aan de cijfers van het RIVM is in deze kringen naïef.

De mix van spiritualiteit en anti-lockdown is geen Nederlands unicum en niet beperkt tot de antroposofie, maar is inmiddels zo wijdverspreid dat er de term ‘conspirituality’ voor gemunt is.

Lees verder »

“Aan de kant jullie!” Over solidariteit tussen generaties in de coronacrisis

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

corona, generaties, jongeren, ouderen, solidariteit

Opiniebijdrage NieuwWij.nl, 14 maart 2021

Het begon met Marianne Zwagerman en Jort Kelder, maar gaandeweg de coronacrisis werd de toon meer sophisticated en het argument ook salonfähig gemaakt in intellectuele kring. De column in de De Telegraaf over ouderen als ‘dor hout’ kwam eerst, maar nu kunnen ook NRC lezers vernemen hoe de hoogleraren filosofie Marli Huijer en Ad Verbrugge in een zoektocht naar een uitweg uit de crisis vóór jongeren en tegen ouderen kiezen.  Ze formuleren omzichtiger, maar toch, c’est le ton qui fait la musique. 

Lees verder »

Dor hout

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

#dorhout, corona, ouderdom, ouderen

(A Blessing in disguise, Column De Verwondering 2020, #4)

Je ziet ze niet veel meer, de overlijdensadvertenties met: ‘In de gezegende leeftijd van 90 jaar overleed …’ De Bijbelse gedachte werd erin verwoord dat God je wel bijzonder welgezind moest zijn geweest dat je de tachtig of negentig haalde. Een middeleeuws rijmpje over de levensloop ging zo:

10 dat zijn je kinderjaren

20 ga je aan het sparen 

30 moet je zijn getrouwd

40 ben je daarvoor te oud

50 krijg je ongemakken 

60 ga je aan het zakken 

70 daalt je leven af

80 ga je naar het graf

90 kun je ook nog leven 

100 zij door God gegeven!

De ouderdom als zegen – die gedachte is behoorlijk op z’n retour. Iedereen wil graag oud worden, maar niemand wil het zijn. Tegenwoordig wil niemand ‘als kasplantje eindigen’. En veel mensen overwegen zelfs om er ‘vóór die tijd uit te stappen’. Een hoge leeftijd was ooit een zegen, nu wordt ze eerder als een vloek ervaren.

Lees verder »

Bruno Latour en de Apocalyps

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, christendom

≈ Geef een Reactie

Tags

ecologie, klimaatcrisis

(Bespreking op www.liberaalchristendom.nl, december 2020)

Waarom theologen Oog in oog met Gaia van Bruno Latour zouden moeten lezen? Ik noem drie redenen: allereerst om te beseffen hoe hopeloos het met de aarde en ons gesteld is. Vervolgens: voor de indringende analyse die Latour biedt van de rol van christelijke religie in de ecocrisis. Tenslotte: om ons te stimuleren bij de ‘veraardsing’ van onze theologie.

Lees verder »

De Wolk van Niet-Weten

30 maandag nov 2020

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Video

≈ Geef een Reactie

Tags

corona, mystiek

Meditatie Eglise Réformée Néerlandaise aan de Boulevard Vincent Auriol in Parijs, de gemeente waar ik ooit (1985 – 1990) predikant was, op 8 november 2020. De diensten gaan er gewoon door, nu op Zoom en via een Youtube-live stream.

Ik heb naar een alternatieve vorm gezocht met muziek, poëzie en beeldende kunst. Het gaat over onzekerheid – en over of en hoe erg niet-weten is. De anonieme 14e eeuwse mysticus die het boekje De Wolk van Niet-Weten schreef helpt ons daarbij. Ds. Ruth van der Waall-Schaeffer, predikant van de ERN, werkte mee.

De nieuwe toerist is een pelgrim

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

palestina, pelgrimage, toerisme

Volzin, november 2020, #11

Ik ben echt geen globetrotter, maar verheugde me dit voorjaar enorm op een conferentie in Oxford, een cursus op Kreta, een kerkdienst in Parijs, en in de zomer een vakantie naar Schotland. Het werd alleen de Veluwe. Hoeveel geplande reizen hebt u het afgelopen half jaar niet kunnen maken? De toerisme-industrie is ingestort. Zes maanden na het begin van de coronapandemie vliegt slechts de helft van de vliegtuigen, halfgevuld. Internationale reizigers zijn van inkomstenbron veranderd in potentiële besmettingshaarden. 

Groener, bewuster reizen

Zal het ooit weer business as usual worden? Alleen de KLM denkt het, geholpen door de miljardensteun van minister Hoekstra: over drie jaar hoopt ze weer evenveel te vliegen als voor de coronacrisis. 

Maar de KLM verstaat de tekenen des tijds niet. Want het roer moet om. Wereldwijd zullen we radicaal ons reisgedrag moeten herzien om van het virus af te komen. En als deze crisis ons daarvan niet overtuigt, dan wel die andere, de klimaatcrisis, waarvan de ernst zich steeds nadrukkelijker opdringt. Bij onveranderd gedrag zullen er in 2030 jaarlijks 1,8 miljard toeristen over de aardbol zwerven, schat de UNWTO, de mondiale toerisme-organisatie, en 5,3% van alle menselijke CO2-uitstoot voor hun rekening nemen. En dan hebben we het nog niet eens op de aanslag die ze plegen op cultureel erfgoed en locale eco-systemen. De toerist brengt geld in het laatje, maar laat tegelijk een spoor van vernieling na. Omdat de stranden van Bali zo enorm vervuild zijn, noemen ze de regentijd daar nu het ‘plasticseizoen’.

Lees verder »

Ouderen moeten maar een stapje terug doen zolang de pandemie duurt, of kun je dat niet van ze vragen?

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, corona, ethiek, ouderdom, ouderen, Voorpagina

≈ Geef een Reactie

Tags

ageism, corona, discriminatie, ethiek, ouderen

Als ouderen de openbare ruimte mijden, hebben jongeren meer ruimte om hun leven te leiden en de economie op gang te houden tijdens de pandemie. Goed idee? Discriminatie, vindt ethicus Frits de Lange. Medisch ethica Heleen Dupuis vindt dat overtrokken. ‘Ouderen moeten gewoon een stapje terugdoen.’

Een dubbelinterview op afstand Marc van Dijk, Trouw (Katern Tijdgeest), 17 oktober 2020.

Er is in het nationale ­debat over de corona-pandemie van meet af aan een oneigenlijk element geslopen, vindt ethicus Frits de Lange: ouderen worden weggezet als problematisch. Dat begon volgens hem met de uitspraken van Marianne Zwagerman en Jort Kelder in het voorjaar. Telegraaf-­columnist Zwagerman schreef: “Het dorre hout wordt gekapt, misschien een paar maanden eerder dan zonder virus. Moet iedereen die nog in de bloei van zijn leven zit daar alles voor opofferen?” Jort Kelder zei: “We zijn 80-plussers die te dik zijn en gerookt hebben nu aan het redden. Hoeveel economische schade is het redden van mensen die anders twee jaar daarna doodgaan waard?”

Lees verder »

Nederigheid – een rehabilitatie

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

deugden, nederigheid

Column De Verwondering #2 2020

Op de drempel naar de moderne samenleving werd de eigenschap die eeuwenlang als de kroon op de christelijke deugden werd beschouwd, door David Hume (1711 – 1776) misprijzend als ‘monniksdeugd’ afgedaan. 

De heilige Benedictus van Nursa had in de zesde eeuw in zijn kloosterregel de nederigheid aan alle Middeleeuwers aangeprezen als een ladder met twaalf treden, een weg tot zaligheid, maar vandaag wil niemand dat trapje nog op. Voor Friedrich Nietzsche was nederigheid het product van christelijke zelfhaat. Je bent een zondige niksnut in de ogen van God, een onderkruipsel – gedraag je zelf er dan ook naar, was de ziekmakende christelijke boodschap. Ook al zeggen we het niet meer zo kras, een nederig mens is vandaag al gauw een sneu iemand met een laag zelfbeeld. Je zelf klein maken is jezelf kleineren. Je kunt beter luidruchtig ‘kijk, hier ben ik’ zeggen dan jezelf wegcijferen. 

Lees verder »

Simone Weil – Zen en mystiek

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Video

≈ Geef een Reactie

Tags

#Simone Weil, mystiek, zen

Zen Centrum Amsterdam · Simoneweil – Podcast

Zen Centrum Amsterdam lanceert ‘Zen in de Pod’: podcasts over zen en mystiek. Met zenleraren en experts gaan we in gesprek over hun boeddhistische en mystieke inspiratiebronnen. In de eerste aflevering staan we stil bij Simone Weil. 

Lees verder »

Een kwestie van beschaving (Column Gerōn, juni 2020)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

ageism, corona, ouderen

De coronacrisis treft met name ouderen. Voor ethici betekent dat werk aan de winkel. Eerst kwam de vraag wie er wel en niet nog op de intensive care mag (een leeftijdsgrens voor zeventigplussers?), daarna of ouderen niet een ophokplicht hebben bij het heropenen van de samenleving. Moeten jongeren niet de ruimte? 

Ouderendiscriminatie ligt op de loer en ik heb een instinct ontwikkeld dat alarm slaat waar en wanneer ik het ruik. Ik was dan ook wel blij dat op 12 mei ChristenUnie, Omroep Max en KBO-PCOB met een manifest aan de bel trokken.  “Er klinken in deze crisis echter steeds vaker pijnlijke woorden over onze senioren.” De opstellers verwijzen naar columnisten voor wie kwetsbare ouderen ‘dor hout’ zijn dat nu gekapt wordt, naar economen en politici die een 60-min-samenleving bepleiten of leeftijdsgrenzen bij het heropenen van de horeca.  “Nog even en onze ouderen zijn het blok aan het been van de rest van de samenleving. Voor ons is dat een huiveringwekkende en onaanvaardbare gedachte.”

Lees verder »

Which lives should we save in corona times?

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, corona, ethiek, zorg, zorgethiek

≈ Geef een Reactie

Tags

corona, covid 19 virus, ethics, ethics of care, kantianism, utilitariansm

EthicsofCare.org (25 Mei 2020)

Which lives should we save in corona times

Wie laten we doodgaan? Ethiek in coronatijden

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, corona, ethiek, ouderen, ouderenzorg, senioren, zorg, zorgethiek

≈ Geef een Reactie

Vijf over twaalf

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, religie

≈ Geef een Reactie

Column PThUnie 2020 #1

Alles is er ‘huge’: de hotels, het congrescentrum, de massa conferentiegangers. Elk jaar eind november verzamelen zich duizenden theologen en godsdienstwetenschappers in een van de grote steden in de VS voor het jaarlijkse congres van de American Academy of Religion. Dit jaar in San Diego, dicht bij de Mexicaanse grens. Onder die pakweg 20.000 congresgangers is ook een aanzienlijk deel van buiten de VS. Ze presenteren in honderden parallelle sessies hun onderzoek, luisteren naar de big shots in hun vak, bezoeken de gigantische boekenmarkt waar uitgevers hun nieuwe titels presenteren. En ze netwerken in de wandelgangen (“So good to see you again!”) of doen zaken tijdens de lunch. Het is een Amerikaans gebeuren, maar wil je weten wat er wereldwijd speelt in de studie van religie, dan snuif je daar de thema’s op die in de lucht hangen.

Lees verder »

Ons Soort Mensen (Column De Verwondering #4 2019)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Hoe heurt het eigenlijk? was een vermakelijk tv-programma waarbij Jort Kelder op bezoek ging bij de wereld van oud geld. Dat we allemaal gelijk zijn aan elkaar, die boodschap blijkt aan de hogere klasse niet besteed. 

Lees verder »

‘Een onvoorwaardelijke liefde voor het leven’ Over Simone Weil (Volzin, december 2019)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

Simone Weil

Wat kunnen wij weten? Wat mogen wij hopen? Wat moeten we doen? Dat zijn de eeuwige vragen van de filosofie. Elze Riemer geeft in deze jaargang van Volzin het antwoord van twaalf ‘denkers van nu’ en legt daartoe haar oor te luisteren bij kenners. In de laatste aflevering Frits de Lange over Simone Weil: “Ze had een compassie zonder grenzen, omdat ze niet de illusie had dat haar persoon iets voorstelde.”

Ze laat zien hoe je tegelijkertijd lucide kunt zijn, de wereld zonder illusies tot je kunt nemen, én kunt geloven in de liefde.

Lees verder »

Een aardse heilige. Dietrich Bonhoeffer (1906 – 1945)

03 dinsdag sep 2019

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Video

≈ Geef een Reactie

Tags

Bonhoeffer

Dietrich Bonhoeffer (1906-1945)

Op 9 april 2020 is het 75 jaar geleden dat de Duitse theoloog en verzetsman Dietrich Bonhoeffer door de nazi’s werd opgehangen. 
In Zin in Weekend (KRO-NCRV, Radio 5) presenteer ik hem op zondagavond vanaf 30 augustus 2019 kort in acht miniatuurtjes. Hieronder ook direct te beluisteren.

Bonhoeffer 1 “Wie ben ik?” (1 september 2019)
Bonhoeffer 2 “Ik zou de zon graag op mijn lijf willen voelen” (8 september 2019)

Bonhoeffer 3 “Je niet aan de verantwoordelijkheid onttrekken” (15 september 2019)
Bonhoeffer 4 “Midden in de aardsheid van dit leven staan” (22 september 2019)
Bonhoeffer 5 “Tot op de bodem doorleven” (29 september 2019)
Bonhoeffer 6 “Op weg naar het Messiaanse gebeuren” (13 oktober 2019)
Bonhoeffer 7 “We gaan een tijd zonder enige religie tegemoet” (20 oktober 2019)
Bonhoeffer 8 “Een nieuwe taal, volkomen a-religieus misschien” (27 oktober 2019)

De hemel: geen plek maar symbool

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

essay Volzin, augustus 2019

“Wij beiden zijn verbaasd, hoe plat het in onze kerken wordt,” schreven mij twee  collega-theologen naar aanleiding van een kritisch essay over de hemel dat ik schreef in Trouw. “Wij zijn verbijsterd, hoe gemakkelijk al die schilders, dichters en componisten die op hun manier de lof van de hemel zongen met één krantenartikel buiten de kerk gezet worden. Wij persisteren toch maar bij onze wens, dat in onze uitvaartdienst het oude lied weerklinkt: In paradisum deducant te angeli”.

Tja, de framing van het essay was bepaald ook ongelukkig. “Eerst nam hij afscheid van de persoonlijke God. Nu zegt de protestantse hoogleraar Frits de Lange de hemel vaarwel”. Maar er stond toch echt deze titel boven: “Er is maar een leven. Dit.” Dat klinkt toch een beetje als: dood is dood. Had ik dit soort reacties niet over mijzelf afgeroepen?

Lees verder »

Jij bent mij, ik ben jou

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Meditatief1, spiritualiteit

≈ Geef een Reactie

Column De Verwondering, 2019 #2

Jij bent een Ander – ik heb Jou met een hoofdletter leren schrijven. De andere mens is ten diepste een Vreemde voor mij, leerde ik van filosofen als Martin Buber en Emmanuel Levinas. Laat ik niet denken dat ik jou wel begrijp en met je mee kan voelen! Jij verschilt van mij. Jij bent volstrekt transcendent voor mij en ziet mij aan vanuit de Hoogte of de Verte. Net als die Ander, die we God noemen. 

Grootse filosofie, die mij helpt om eerbiedig en respectvol met jou om te gaan. 

En toch, ik kom er een beetje van terug. Ben ik ten diepste niet meer gelijk aan jou dan we van elkaar verschillen? 

Lees verder »

Slow sterven (Trouw, L&G, 16-02-19)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

dood, euthanasie, levenseinde, sterven, stervensbegeleiding

Mijn schoonvader overleed te vroeg. Negenenzestig was hij toen een hartstilstand hem fataal werd. Maar mijn schoonmoeder heeft zich altijd getroost met de gedachte dat haar man ‘niet heeft hoeven lijden’. Een mooie dood, al had hij later moeten komen. Als familie beaamden we dat altijd, maar het zou wrang zijn haar daaraan nu te herinneren, nu ze na vijfentwintig jaar zelf met Alzheimer in het verpleeghuis is opgenomen. Ze kan zomaar in haar slaap overlijden maar we houden er ook rekening mee dat haar langzame verval nog jaren duurt. 

Lees verder »

De pelgrim als paradigma, (Oecumenelezing 2019)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

camino, pelgrim, pelgrimage, WCC, wereldraad van kerken

Hieronder de tekst van mijn Oecumenelezing voor de Raad van Kerken, 18 januari 2019, Geertekerk, Utrecht. (Ook te vinden op de site van de RvK. Hier ook in pdf te downloaden.

Lees verder »

De heilige onrust van de pelgrim (Omnes, najaar 2018)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Pelgrims geloven met hun voeten. Hun rugzak is hun altaar, hun reisgids hun missaal, hun wandelschoenen zijn heilige voorwerpen en hun blaren zijn hun stigmata. Geloof is aards geworden en lichamelijk.

Duizenden kiezen er jaarlijks voor om een paar weken of maanden langs eeuwenoude routes naar Santiago de Compostella, Rome of verder te lopen. Sommigen gaan op pad na een persoonlijke crisis, of als begin van hun pensioen. Ze zoeken zichzelf, het contact met de natuur, met de geschiedenis, met anderen. Anderen doen het simpelweg omdat ze het gedaan willen hebben. Wat bezielt deze nieuwe pelgrim?

Een beknopte samenvatting van het boek HEILIGE ONRUST, een pelgrimage naar het hart van religie.  Lees verder »

Genadeloos (Column De Verwondering #3, 2018)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, christendom, theologie

≈ Geef een Reactie

‘Pas op kleine handjes wat je doet… ‘ ‘Pas op kleine voetjes waar je loopt… ‘ Pas op kleine oortjes wat je hoort…’  – zo gaat een oud, christelijk kleuterversje. Een vreselijk liedje. Het refrein eindigt met: ‘Want er is EEN in de hemel die alles ziet wat je doet.’ Drie of vier jaar ben je, en dan wordt je prille kinderziel al doordrongen van schuldbesef. Van die God mag niks. En je mag van Hem zeker geen fouten maken of domme dingen doen.

Deze God is een Alziend Oog, dat nooit eens toeknijpt. Genadeloos registreert het hoe je je belastingaangifte iets teveel in je voordeel invult, fantaseert over je mooie buurvrouw, of met een leugentje om bestwil onder een afspraak uitkomt.

Lees verder »

De Preek van de Eeuw (Column PThUnie, juli 2018)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

De bruiloft van prins Harry en Meghan Markie op 19 mei 2018 zal herinnerd worden als de bruiloft van de preek. Bisschop Michael Curry hield, zoals alleen Afro-Amerikaanse voorgangers dat kunnen, een meeslepend en vurig pleidooi voor de liefde. ‘Love is the way… Liefde is niet zelfzuchtig, en als ze een offer brengt, krijgt ze bevrijdende kracht en kan ze de wereld veranderen’, klonk het over de hoofden van het bruidspaar heen. Het was alsof Martin Luther King’s visioen uit 1963 (‘I  have a dream…’) weer tot leven kwam.

De bisschop stal het hart van miljoenen. En terecht. In mijn Facebook bubbel waren collega predikanten lovend en natuurlijk ook een tikkeltje jaloers. Zo zouden ze zelf ook graag een huwelijkspreek willen houden: bezield en uit het hoofd. Maar het belangrijkste was natuurlijk dat het evangelie weer eens voor een wereldpubliek had geklonken. Liefde is de weg! Jezus begon met die boodschap een revolutie in de geschiedenis van de mensheid, stelde Curry. De liefde van God is een macht die de wereld kan veranderen. Buurten en gemeenschappen, regeringen en naties, bedrijfsleven en de financiële sector – als de liefde het daar voor het zeggen krijgt is er geen armoede meer en zijn de zwaarden tot ploegscharen omgesmolten. Lees verder »

Ja!

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Meditatief1

≈ Geef een Reactie

(Column De Verwondering, 2018 #2)

Nee zeggen ligt ons beter dan ja. ‘Nee, ik denk er anders over dan jij.’ ‘Neen, je ziet het volgens mij verkeerd.’ ‘Neen, het is niet zoals je denkt.’ Ons neen schept duidelijkheid. We weten weer waar we staan. Als we eens ja zeggen, voegen we er meestal gauw een ‘maar’ aan toe. ‘Ja, maar…’ Neen zeggen is onze persoonlijke identiteitspolitiek: door duidelijk te markeren wie we niet zijn, zijn we tenminste iemand.

We zijn zo vertrouwd met de reflex waarmee we ons afgrenzen tegen anderen dat we niet eens in de gaten hebben dat we er een geloof van hebben gemaakt. Het neo-liberalisme is de religie van dit verinnerlijkte wantrouwen. We geven het zelfs aan onze kinderen op school mee: onderscheid je van anderen, ‘maak het verschil’! Lees verder »

Angst voor de mythe. Of de zoektocht naar de ‘historische Jezus’ (boekbespreking)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Jezus, theologie

≈ Geef een Reactie

Tags

historische Jezus

Bespreking van

Arne Jonges, Angst voor de mythe. Of de zoektocht naar de ‘historische Jezus’, Van Warven: Kampen 2018, in: Schrift. Tijdschrift over de bijbel. Jg 50, nummer 2, mei 2018, pp. 60-61.

Met Angst voor de Mythe heeft de vrijzinnige emeritus-predikant Arne Jonges een eerbetoon aan zijn grootvader, de nieuwtestamenticus G.A. van den Bergh van Eijsinga (1874 – 1957) willen brengen. Deze verdedigde de stelling dat het christendom is ontstaan uit een verlossingsmythe die in de vroege kerk werd terug geprojecteerd in de historische figuur van Jezus van Nazareth. Die Jezus, concludeerde hij, heeft nooit bestaan. Lees verder »

Opnieuw beginnen. De Vrijzinnige Lezing, 16 maart 2018 (uitgebreide versie)

18 zondag mrt 2018

Posted by Frits de Lange in Categorieën, christendom, religie, spiritualiteit, theologie

≈ Geef een Reactie

Frits de Lange

 „Die Leben-Jesu-Forschung ist eine Wahrhaftigkeitstat des protestantischen Christentums.“ (Albert Schweitzer)[1]

„… if historical reconstruction is often a minefield, historical Jesus reconstruction is all mine, no field.‘ (John Dominic Crossan)[2]

 ‘Reject God but Follow Jesus’

Ik weet niet of hij er nog staat: Londen, Hyde Park, Speaker’s Corner, zondagmiddag.[3] Op de zeepkist staan lekenpredikers die het eeuwig zielenheil beloven, of die de stelling nemen in het politieke debat van het moment.  Ik heb een zwak voor de man met het bord ‘Christian Atheism’ om zijn schouders en de tekst ‘Reject God But Follow Jesus’ aan zijn voeten. Tussen de fanatieke moslims zwaaiend met de Koran en christelijke doempredikers hevig gesticulerend met hun Bijbel neemt hij theologisch een opmerkelijke positie in. Als toehoorder word je in een soort double bind meegenomen: Religie nee, Jezus ja. Hoe verzin je het?

Lees verder »

← oudere berichten

Zoeken op deze site

Academie op Kreta

SEIZOEN 2022 – 2023

Een week terug naar de essentie op een plek met betekenis.

Van 29 mei tot 4 juni 2022 ben je welkom op de cursus Overweldigend. Leven in resonantie met de wereld.

Of kom van 2 t/m 8 oktober 2022 naar Doorgroeien! Je bent nu halverwege je leven. En wat doe je dán?

Eindelijk volwassen

Eindelijk volwassen. De wijsheid van de tweede levenshelft, Ten Have 2021.

Voor recensies, zie op deze site, onder BOEKEN

Een (muzikale) lezing n.a.v. dit boek? Dat kan. Kijk bij LEZINGEN.

Hieronder een impressie:

AGENDA MUZIKALE LEZINGEN EINDELIJK VOLWASSEN

AGENDA:

21 oktober 2021, Bennekom (Vrijzinnigen Bennekom)

27 oktober 2021, ter Apel (Lekenkerk Klooster Ter Apel)

28 oktober 2021, KBO- PCOB, Groningen (Hanze Plaza)

4 november 2021, Utrecht (Huis van Dominicus)

11 november 2021, KBO – PCOB, Bemmel (Theaterkerk)

6 februari 2022, Helmond (Zincafé, Betlehemkerk)

15 februari 2022, Joure (Protestantse gemeente)

18 maart 2022, KBO-PCOB Zwolle

23 maart 2022, ‘t Witte Kerkje Gasselte (Rotary)

25 maart 2022,  Tricht (Sint Pieterskerk)

30 maart 2022, Groningen (PKN Immanuelkerk)

31 maart 2022, Zwolle (Probus)

6 april 2022, Leersum (Ontmoeten en Verdiepen, dorpshuis De Binder)

11 mei 2022, Vlaardingen (De Windwijzer)

18 mei 2022, Hengelo (Remonstrantse Kerk, 14.00 u)

28 juni 2022, Woudenberg (Hoeve de Beek)

12 oktober 2022, Rhenen (PKN Ontmoetingskerk)

19 oktober 2022, Lochem (Remonstrantse Kerk)

1 maart 2023 Bathmen, PKN

Facebookpagina (als schrijver)

Facebookpagina (als schrijver)

MEEZZ (website & impressie)

Klik op de foto

MEEZZ (de band – FB)

MEEZZ (de band – FB)

BOEKEN

 

Considering Compassion. Global Ethics, Human Dignity, and the Compassionate God. EDITED BY Frits de Lange, L. Juliana Claassens

The question at the heart of this book is whether the Christian legacy provides us with sources of moral imagination needed to guide us into the global era. Interested? Click here.

Heilige Onrust. Een pelgrimage naar het hart van religie. Ten Have 2017, € 17.90. Bestellen? Klik hier.

Lees de recensie in dagblad Trouw : ‘uitstekend onderbouwd afscheid van de hemel als ode aan het leven’

en Taede Smedes’ recensie op nieuwwij.nl: ‘Geloof hoeft niet meer over God te gaan.’

De Gereformeerde Bond was niet blij met het boek.

LOVING LATER LIFE. An Ethics of Aging. Eerdmans Grand Rapids 2015, prijs $ 19.00 Bestellen? Klik hier.

Read Robert Cornwall’s REVIEW, or what Marie-Jo Thiel writes (in French) about it in the CEERE newsletter (p.4).

Review door Robert Morgan in: Interpretation. Journal of Bible and Theology, 2018 (3), 357-358.

Review in Tijdschrift voor Geneeskunde & Ethiek, jaargang 26 – nr. 2 – 2016, p. 65, by Marcel Olde Rikkert

Licht en zwaar. Voor zwevers en andere spirituelen. Kok Utrecht 2013, prijs € 9,95 Bestellen? Klik hier.

Taede Smedes schreef een mooie review van het boekje op zijn website.

In andermans handen. Over flow en grenzen in de zorg. Meinema Zoetermeer 2011, prijs € 13,50 Bestellen? Klik hier.

Waardigheid – voor wie oud wil worden, Uitgeverij SWP Amsterdam, € 21,50. Bestellen? Klik hier.

De mythe van het voltooide leven. Over de oude dag van morgen, Uitgeverij Meinema, Zoetermeer. Het boek is uitverkocht. De integrale tekst staat nu hier.

Een kritische bespreking door Frans Vosman.

Het boek is uitverkocht. De integrale tekst staat nu hier.

 

TAGWOLK

ageism AOW ariadne babyboomers Bonhoeffer christelijke ethiek compassie corona covey covid 19 virus ecologie ethiek euthanasie geluk generaties Gerard Th Rothuizen God hoop identiteit jong zijn klimaatcrisis kwaad labyrint leiderschap levenseinde levensloop lichamelijkheid mystiek Okke Jager ouderdom ouderen ouderenzorg pelgrim pelgrimage pensioen Simone Weil spiritualiteit theologie voltooid leven vrije keuze waardigheid wijsheid zorg zorgethiek zwitserleven

Twitter

Mijn tweets

Princeton CTI 2012

In 2012 bracht ik een sabbatical door in Princeton aan het Center for Theological Inquiry. Hier de blog die ik toen bijhield.

Proudly powered by WordPress Thema: Chateau door Ignacio Ricci.