• Publicaties Online
  • Video/Audio
  • Boeken/ books
  • Meditatief
  • Biografie
  • DON’T READ DUTCH?
  • Lezingen
  • Contact

Frits de Lange

~ onderzoeker | schrijver | spreker

Categorie Archieven: Categorieën

Vijf over twaalf

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, religie

≈ Geef een Reactie

Column PThUnie 2020 #1

Alles is er ‘huge’: de hotels, het congrescentrum, de massa conferentiegangers. Elk jaar eind november verzamelen zich duizenden theologen en godsdienstwetenschappers in een van de grote steden in de VS voor het jaarlijkse congres van de American Academy of Religion. Dit jaar in San Diego, dicht bij de Mexicaanse grens. Onder die pakweg 20.000 congresgangers is ook een aanzienlijk deel van buiten de VS. Ze presenteren in honderden parallelle sessies hun onderzoek, luisteren naar de big shots in hun vak, bezoeken de gigantische boekenmarkt waar uitgevers hun nieuwe titels presenteren. En ze netwerken in de wandelgangen (“So good to see you again!”) of doen zaken tijdens de lunch. Het is een Amerikaans gebeuren, maar wil je weten wat er wereldwijd speelt in de studie van religie, dan snuif je daar de thema’s op die in de lucht hangen.

Lees verder »

Ons Soort Mensen (Column De Verwondering #4 2019)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Hoe heurt het eigenlijk? was een vermakelijk tv-programma waarbij Jort Kelder op bezoek ging bij de wereld van oud geld. Dat we allemaal gelijk zijn aan elkaar, die boodschap blijkt aan de hogere klasse niet besteed. 

Lees verder »

‘Een onvoorwaardelijke liefde voor het leven’ Over Simone Weil (Volzin, december 2019)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

Simone Weil

Wat kunnen wij weten? Wat mogen wij hopen? Wat moeten we doen? Dat zijn de eeuwige vragen van de filosofie. Elze Riemer geeft in deze jaargang van Volzin het antwoord van twaalf ‘denkers van nu’ en legt daartoe haar oor te luisteren bij kenners. In de laatste aflevering Frits de Lange over Simone Weil: “Ze had een compassie zonder grenzen, omdat ze niet de illusie had dat haar persoon iets voorstelde.”

Ze laat zien hoe je tegelijkertijd lucide kunt zijn, de wereld zonder illusies tot je kunt nemen, én kunt geloven in de liefde.

Lees verder »

Een aardse heilige. Dietrich Bonhoeffer (1906 – 1945)

03 dinsdag sep 2019

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Video

≈ Geef een Reactie

Tags

Bonhoeffer

Dietrich Bonhoeffer (1906-1945)

Op 9 april 2020 is het 75 jaar geleden dat de Duitse theoloog en verzetsman Dietrich Bonhoeffer door de nazi’s werd opgehangen. 
In Zin in Weekend (KRO-NCRV, Radio 5) presenteer ik hem op zondagavond vanaf 30 augustus 2019 kort in acht miniatuurtjes. Hieronder ook direct te beluisteren.

Bonhoeffer 1 “Wie ben ik?” (1 september 2019)
Bonhoeffer 2 “Ik zou de zon graag op mijn lijf willen voelen” (8 september 2019)

Bonhoeffer 3 “Je niet aan de verantwoordelijkheid onttrekken” (15 september 2019)
Bonhoeffer 4 “Midden in de aardsheid van dit leven staan” (22 september 2019)
Bonhoeffer 5 “Tot op de bodem doorleven” (29 september 2019)
Bonhoeffer 6 “Op weg naar het Messiaanse gebeuren” (13 oktober 2019)
Bonhoeffer 7 “We gaan een tijd zonder enige religie tegemoet” (20 oktober 2019)
Bonhoeffer 8 “Een nieuwe taal, volkomen a-religieus misschien” (27 oktober 2019)

De hemel: geen plek maar symbool

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

essay Volzin, augustus 2019

“Wij beiden zijn verbaasd, hoe plat het in onze kerken wordt,” schreven mij twee  collega-theologen naar aanleiding van een kritisch essay over de hemel dat ik schreef in Trouw. “Wij zijn verbijsterd, hoe gemakkelijk al die schilders, dichters en componisten die op hun manier de lof van de hemel zongen met één krantenartikel buiten de kerk gezet worden. Wij persisteren toch maar bij onze wens, dat in onze uitvaartdienst het oude lied weerklinkt: In paradisum deducant te angeli”.

Tja, de framing van het essay was bepaald ook ongelukkig. “Eerst nam hij afscheid van de persoonlijke God. Nu zegt de protestantse hoogleraar Frits de Lange de hemel vaarwel”. Maar er stond toch echt deze titel boven: “Er is maar een leven. Dit.” Dat klinkt toch een beetje als: dood is dood. Had ik dit soort reacties niet over mijzelf afgeroepen?

Lees verder »

Jij bent mij, ik ben jou

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Meditatief1, spiritualiteit

≈ Geef een Reactie

Column De Verwondering, 2019 #2

Jij bent een Ander – ik heb Jou met een hoofdletter leren schrijven. De andere mens is ten diepste een Vreemde voor mij, leerde ik van filosofen als Martin Buber en Emmanuel Levinas. Laat ik niet denken dat ik jou wel begrijp en met je mee kan voelen! Jij verschilt van mij. Jij bent volstrekt transcendent voor mij en ziet mij aan vanuit de Hoogte of de Verte. Net als die Ander, die we God noemen. 

Grootse filosofie, die mij helpt om eerbiedig en respectvol met jou om te gaan. 

En toch, ik kom er een beetje van terug. Ben ik ten diepste niet meer gelijk aan jou dan we van elkaar verschillen? 

Lees verder »

Slow sterven (Trouw, L&G, 16-02-19)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

dood, euthanasie, levenseinde, sterven, stervensbegeleiding

Mijn schoonvader overleed te vroeg. Negenenzestig was hij toen een hartstilstand hem fataal werd. Maar mijn schoonmoeder heeft zich altijd getroost met de gedachte dat haar man ‘niet heeft hoeven lijden’. Een mooie dood, al had hij later moeten komen. Als familie beaamden we dat altijd, maar het zou wrang zijn haar daaraan nu te herinneren, nu ze na vijfentwintig jaar zelf met Alzheimer in het verpleeghuis is opgenomen. Ze kan zomaar in haar slaap overlijden maar we houden er ook rekening mee dat haar langzame verval nog jaren duurt. 

Lees verder »

De pelgrim als paradigma, (Oecumenelezing 2019)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Tags

camino, pelgrim, pelgrimage, WCC, wereldraad van kerken

Hieronder de tekst van mijn Oecumenelezing voor de Raad van Kerken, 18 januari 2019, Geertekerk, Utrecht. (Ook te vinden op de site van de RvK. Hier ook in pdf te downloaden.

Lees verder »

De heilige onrust van de pelgrim (Omnes, najaar 2018)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Pelgrims geloven met hun voeten. Hun rugzak is hun altaar, hun reisgids hun missaal, hun wandelschoenen zijn heilige voorwerpen en hun blaren zijn hun stigmata. Geloof is aards geworden en lichamelijk.

Duizenden kiezen er jaarlijks voor om een paar weken of maanden langs eeuwenoude routes naar Santiago de Compostella, Rome of verder te lopen. Sommigen gaan op pad na een persoonlijke crisis, of als begin van hun pensioen. Ze zoeken zichzelf, het contact met de natuur, met de geschiedenis, met anderen. Anderen doen het simpelweg omdat ze het gedaan willen hebben. Wat bezielt deze nieuwe pelgrim?

Een beknopte samenvatting van het boek HEILIGE ONRUST, een pelgrimage naar het hart van religie.  Lees verder »

Genadeloos (Column De Verwondering #3, 2018)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, christendom, theologie

≈ Geef een Reactie

‘Pas op kleine handjes wat je doet… ‘ ‘Pas op kleine voetjes waar je loopt… ‘ Pas op kleine oortjes wat je hoort…’  – zo gaat een oud, christelijk kleuterversje. Een vreselijk liedje. Het refrein eindigt met: ‘Want er is EEN in de hemel die alles ziet wat je doet.’ Drie of vier jaar ben je, en dan wordt je prille kinderziel al doordrongen van schuldbesef. Van die God mag niks. En je mag van Hem zeker geen fouten maken of domme dingen doen.

Deze God is een Alziend Oog, dat nooit eens toeknijpt. Genadeloos registreert het hoe je je belastingaangifte iets teveel in je voordeel invult, fantaseert over je mooie buurvrouw, of met een leugentje om bestwil onder een afspraak uitkomt.

Lees verder »

De Preek van de Eeuw (Column PThUnie, juli 2018)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

De bruiloft van prins Harry en Meghan Markie op 19 mei 2018 zal herinnerd worden als de bruiloft van de preek. Bisschop Michael Curry hield, zoals alleen Afro-Amerikaanse voorgangers dat kunnen, een meeslepend en vurig pleidooi voor de liefde. ‘Love is the way… Liefde is niet zelfzuchtig, en als ze een offer brengt, krijgt ze bevrijdende kracht en kan ze de wereld veranderen’, klonk het over de hoofden van het bruidspaar heen. Het was alsof Martin Luther King’s visioen uit 1963 (‘I  have a dream…’) weer tot leven kwam.

De bisschop stal het hart van miljoenen. En terecht. In mijn Facebook bubbel waren collega predikanten lovend en natuurlijk ook een tikkeltje jaloers. Zo zouden ze zelf ook graag een huwelijkspreek willen houden: bezield en uit het hoofd. Maar het belangrijkste was natuurlijk dat het evangelie weer eens voor een wereldpubliek had geklonken. Liefde is de weg! Jezus begon met die boodschap een revolutie in de geschiedenis van de mensheid, stelde Curry. De liefde van God is een macht die de wereld kan veranderen. Buurten en gemeenschappen, regeringen en naties, bedrijfsleven en de financiële sector – als de liefde het daar voor het zeggen krijgt is er geen armoede meer en zijn de zwaarden tot ploegscharen omgesmolten. Lees verder »

Ja!

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Meditatief1

≈ Geef een Reactie

(Column De Verwondering, 2018 #2)

Nee zeggen ligt ons beter dan ja. ‘Nee, ik denk er anders over dan jij.’ ‘Neen, je ziet het volgens mij verkeerd.’ ‘Neen, het is niet zoals je denkt.’ Ons neen schept duidelijkheid. We weten weer waar we staan. Als we eens ja zeggen, voegen we er meestal gauw een ‘maar’ aan toe. ‘Ja, maar…’ Neen zeggen is onze persoonlijke identiteitspolitiek: door duidelijk te markeren wie we niet zijn, zijn we tenminste iemand.

We zijn zo vertrouwd met de reflex waarmee we ons afgrenzen tegen anderen dat we niet eens in de gaten hebben dat we er een geloof van hebben gemaakt. Het neo-liberalisme is de religie van dit verinnerlijkte wantrouwen. We geven het zelfs aan onze kinderen op school mee: onderscheid je van anderen, ‘maak het verschil’! Lees verder »

Angst voor de mythe. Of de zoektocht naar de ‘historische Jezus’ (boekbespreking)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Jezus, theologie

≈ Geef een Reactie

Tags

historische Jezus

Bespreking van

Arne Jonges, Angst voor de mythe. Of de zoektocht naar de ‘historische Jezus’, Van Warven: Kampen 2018, in: Schrift. Tijdschrift over de bijbel. Jg 50, nummer 2, mei 2018, pp. 60-61.

Met Angst voor de Mythe heeft de vrijzinnige emeritus-predikant Arne Jonges een eerbetoon aan zijn grootvader, de nieuwtestamenticus G.A. van den Bergh van Eijsinga (1874 – 1957) willen brengen. Deze verdedigde de stelling dat het christendom is ontstaan uit een verlossingsmythe die in de vroege kerk werd terug geprojecteerd in de historische figuur van Jezus van Nazareth. Die Jezus, concludeerde hij, heeft nooit bestaan. Lees verder »

Opnieuw beginnen. De Vrijzinnige Lezing, 16 maart 2018 (uitgebreide versie)

18 zondag mrt 2018

Posted by Frits de Lange in Categorieën, christendom, religie, spiritualiteit, theologie

≈ Geef een Reactie

Frits de Lange

 „Die Leben-Jesu-Forschung ist eine Wahrhaftigkeitstat des protestantischen Christentums.“ (Albert Schweitzer)[1]

„… if historical reconstruction is often a minefield, historical Jesus reconstruction is all mine, no field.‘ (John Dominic Crossan)[2]

 ‘Reject God but Follow Jesus’

Ik weet niet of hij er nog staat: Londen, Hyde Park, Speaker’s Corner, zondagmiddag.[3] Op de zeepkist staan lekenpredikers die het eeuwig zielenheil beloven, of die de stelling nemen in het politieke debat van het moment.  Ik heb een zwak voor de man met het bord ‘Christian Atheism’ om zijn schouders en de tekst ‘Reject God But Follow Jesus’ aan zijn voeten. Tussen de fanatieke moslims zwaaiend met de Koran en christelijke doempredikers hevig gesticulerend met hun Bijbel neemt hij theologisch een opmerkelijke positie in. Als toehoorder word je in een soort double bind meegenomen: Religie nee, Jezus ja. Hoe verzin je het?

Lees verder »

Opnieuw beginnen. De Vrijzinnige Lezing (Geertekerk, Utrecht, 16 maart 2018)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, christendom, spiritualiteit, theologie

≈ Geef een Reactie

[klik hier voor een uitgebreide versie met voetnoten]
 „Die Leben-Jesu-Forschung ist eine Wahrhaftigkeitstat des protestantischen Christentums.“ (Albert Schweitzer)

„… if historical reconstruction is often a minefield, historical Jesus reconstruction is all mine, no field.‘ (John Dominic Crossan)

 ‘Reject God but Follow Jesus’

Ik weet niet of hij er nog staat: Londen, Hyde Park, Speaker’s Corner, zondagmiddag. Op de zeepkist staan lekenpredikers die het eeuwig zielenheil beloven, of die de stelling nemen in het politieke debat van het moment.  Ik heb een zwak voor de man met het bord ‘Christian Atheism’ om zijn schouders en de tekst ‘Reject God But Follow Jesus’ aan zijn voeten. Tussen de fanatieke moslims zwaaiend met de Koran en christelijke doempredikers hevig gesticulerend met hun Bijbel neemt hij theologisch een opmerkelijke positie in. Als toehoorder word je in een soort double bind meegenomen: Religie nee, Jezus ja. Hoe verzin je het? Lees verder »

Kinderspel

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Meditatief1

≈ Geef een Reactie

(Column De Verwondering #1, 2018)

Ook al was ik ooit fan van The Doors, ik heb me nooit aan de psychedelische drugs gewaagd waaraan de band zijn naam te danken had. Ze werden lead-zanger Jim Morrison in 1971 uiteindelijk ook fataal. De naam van de band verwees naar The Doors of Perception, titel van een essay van goeroe-schrijver Aldous Huxley. Hij beschrijft daarin hoe je de ‘Poorten van de Waarneming’ wijd open kunt zetten met mescaline en LSD. Wat je dan niet allemaal kunt ervaren! Huxley haalde de titel op zijn beurt weer bij een gedicht van William Blake vandaan:

“If the doors of perception were cleansed every thing would appear to man as it is, Infinite. For man has closed himself up, till he sees all things thro’ narrow chinks of his cavern.”

Lees verder »

Opnieuw beginnen. De Vrijzinnige Lezing 16 maart 2018.

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Op vrijdag 16 maart 2018 mag ik de tweede Vrijzinnige Lezing verzorgen, met als titel:

‘Opnieuw beginnen. Radicale theologie tussen vrijzinnigheid en orthodoxie’

In deze lezing wil ik verkennen of een radicaal nieuw begin mogelijk is voor de christelijke theologie. In de overtuiging (1) dat het daarin blijft draaien om Jezus van Nazareth, maar dat (2) we verraad aan hem plegen als we opnieuw een religie van hem maken.

Manuela Kalsky en Wouter Slob dienen mij van repliek.

Praktische informatie:
Datum: 16 maart 2018
Locatie: Geertekerk Utrecht
Tijd: de lezing begint om 20.00 uur, de kerk is open vanaf 19.30 uur
Opgave: via deze website

Ultralicht leven

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, christendom, Meditatief1, religie, spiritualiteit, theologie

≈ Geef een Reactie

(Column De Verwondering, december 2017)

Er staat nergens in de Bijbel dat Jezus lachte, maar hij moet een blij mens geweest zijn. Hij leefde immers als de vogels in de lucht en de lelies op het veld. Zonder dak boven zijn hoofd, maar ook zonder zorgen voor de dag van morgen. Voor een cursus ultralicht leven moet je bij hem zijn. Don’t worry be happy. Bij de mens Jezus dan wel, en niet bij de uitdrukkingsloze hemelse figuur die later van hem gemaakt is. De ‘historische Jezus’ die moderne bijbelwetenschappers overhouden als ze de verflagen van de geschiedenis eraf proberen te krabben, is een kunstenaar die danste op het ritme van het leven. ‘Maak je niet druk over wat je eet of over je kleren, zoek liever het Koninkrijk van God.’ Lees verder »

In onrust onderweg (collegiaal gesprek, PThUnie, jg 11, nr 3, november 2017, 10 – 13)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, pelgrim, pelgrimage, religie, spiritualiteit, theologie

≈ Geef een Reactie

Rome, Jeruzalem en Santiago de Compostella – het zijn in deze contreien dé drie klassieke pelgrimsbestemmingen. PThU-docent Jodien van Ark liep de eerste twee, hoogleraar ethiek Frits de Lange schreef een boek, Heilige Onrust, naar aanleiding van de populariteit van de derde. Voor PThUnie gingen de twee PThU-collega’s met elkaar in gesprek over de theorie en de praktijk van het pelgrim-zijn.

Is iedereen tegenwoordig een pelgrim?

Frits de Lange: ‘In mijn boek gaat het met name om de pelgrim als metafoor: als ik thuis blijf en geen stap verzet, ben ik dan ook een pelgrim? Ik vind van wel. Maar daarnaast zijn er natuurlijk heel veel mensen die daadwerkelijk op pelgrimstocht gaan. Laatst had ik een bijeenkomst rond mijn boek in Vries, waar ik woon. Ik begon die avond met de vraag: welke mensen hebben hier Compostella gelopen? In die groep van honderd mensen waren dat er vijf of zes. En daarna vroeg ik: wie is er één handdruk verwijderd van iemand die Compostella heeft gelopen? Iedereen stak zijn hand op!’ Lees verder »

De pijnboomkever (Column PThUnie jg 11, no 3, november 2017)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

 

We hadden een prachtige vakantie in Vancouver en de Rocky Mountains. We combineerden het met familiebezoek, en benijdden de neven en nichten om de adembenemende wildernis te midden waarvan ze leefden. Eindeloze, ongerepte natuur. Hoewel, ongerept? Er woedden deze zomer bosbranden, heviger dan ooit tevoren. We zagen de gletsjers aan de Ice Field Park Way zienderogen smelten. En de anders zo groene berghellingen kleurden bruin van de dode pijnbomen, aangevreten door de pine beetle die in normale winters doodvriest. De bomen hebben te weinig weerstand door de droogte. En het is te warm, wereldwijd te warm. Lees verder »

Bevroren tranen (Column De Verwondering, no. 3, sept. 2017)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, spiritualiteit

≈ Geef een Reactie

In herinneringscentrum Kamp Westerbork staan twee glazen tranen op marmeren sokkels. Het kunstwerk Bevroren Tranen is gemaakt door Truus Menger, kunstenares en oud-verzetsstrijdster. De kleinste traan is onbeschreven. Op de tweede traan staan namen gegraveerd van joodse en Sinti kinderen die zijn gedeporteerd uit kamp Westerbork. In 2016 werd de kleinste traan gestolen. Hij is sindsdien spoorloos. Inmiddels is hij door een replica vervangen. Wat bezielde toch de dief? vraag ik me af. Lees verder »

Recensies “Heilige Onrust”

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Trouw 14 juni 2017:  ‘Uitstekend onderbouwd afscheid van de hemel als ode aan het leven’ (Pauline Weeseman)

Taede A. Smedes, 7 juni 2017, Geloven is “je overgeven aan het Leven”

Bert Altena, juni 2017, ‘Heilige Onrust’

De Nieuwe Koers.nl, 19 juli 2017: Verslag van een afbraakproces (Tjerk de Reus)

Volzin (2017, no. 8), 24 juli 2017 De reis is de bestemming (Anouschka van Wettum)

Dominicanen Nederland, juli 2017, ‘De “heilige Onrust” van velen’ (Thijs Caspers)

 

Leven alsof de hemel niet bestaat

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Een deel van het laatste hoofdstuk van mijn Heilige Onrust. Een pelgrimage naar het hart van religie (Ten Have 2017) werd op 2 juni 2017 als voorpublicatie in Trouw’s Letter & Geest opgenomen.

Het riep veel reacties op – ingezonden brieven en opiniestukken van A. van Houwelingen en Martine Olthoff. Columnisten Stevo Akkerman, Ephimenco, Ger Groot en Stijn Fens deden hun duit in het zakje, en zelfs de Ombudsman van de krant, Adri Vermaat, wijdde er een beschouwing aan, zij het niet over de inhoud maar over de kop die de L&G – redactie erboven zette.

Tenslotte kwam Anton Dingeman nog met een mooie cartoon als slotakkoord:

 

Compostela (Column PThUnie, 2017)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Het was de eerste vraag van de uitgever,  toen ik met het plan voor een boek rond de pelgrimage naar Santiago de Compostela bij haar kwam: ‘….en heb je hem zelf gelopen?’  ‘Nee’, moest ik erkennen, ‘ik ben niet zo loper’. Al jarenlang ben ik gefascineerd door de Camino, maar ik ben er nog niet toegekomen zelf de wandelschoenen aan te trekken. Iedereen kent in zijn of haar omgeving wel iemand die de pelgrimsroute, of een deel ervan, heeft gelopen of gefietst, want hij is ongekend populair. Duizenden kiezen er jaarlijks voor om een paar weken of maanden langs de eeuwenoude route door Zuid Frankrijk, de Pyreneeën en Noord Spanje naar Santiago te lopen, of nog verder, naar Finisterra aan de oceaan. Sommigen gaan op pad na een persoonlijke crisis, of als begin van hun pensioen. Ze zoeken zichzelf, het contact met de natuur, met de geschiedenis, met anderen. Anderen doen het simpelweg omdat ze het gedaan willen hebben. Weinigen ondernemen de tocht nog om de redenen waarom de pelgrims het vroeger deden: als boetedoening voor hun zonden en om de aanbidding van de relikwieën van de heilige Jacobus. Het gaat de nieuwe pelgrim niet meer om zijn eeuwige zielenheil, maar om een persoonlijke transformatie. Lees verder »

Jezus is boos (Column De Verwondering, nr 2, juli 2017)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, christendom, theologie

≈ Geef een Reactie

Het was ooit de blikvanger van een tentoonstelling over Christus in de moderne beeldende kunst: de tekening waaraan de Zuid-Afrikaanse kunstenares Marlene Dumas de titel ‘Jezus is boos’ meegaf. Een donker, paars aangelopen Christus kijkt je doordringend aan met priemende ogen. Dumas verbeeldde de nachtmerrie uit haar kinderjaren, de God van haar jeugd, een strenge, straffende Bovenmeester in de hemel. Een geloof waarin niets mag en alles zondig is. Lees verder »

Tom de Haan – 2 juni 2017, Presentatie Heilige Onrust, Keizersgrachtkerk Amsterdam

18 zondag jun 2017

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

1) De Veerman
Je zult maar in Santiago geboren zijn. Kun je nooit meer besluiten er heen te lopen, zoals Stevo Akkerman bijvoorbeeld. Die schreef maandag in Trouw dat hij wandelschoenen kocht voor zijn pelgrimage. Hij overweegt zelfs, terwijl hij zuinig moet zijn met bagage, Frits boek mee te nemen. Ik lees het, en denk: Doe dat niet!
Dat komt omdat ik theoloog ben, en altijd twijfel of ik nu meer moet studeren op heilige teksten, of er op uit moet en meer moet gaan leven en ervaren. En ik neig naar het laatste: De camino gaat boven het boek. Benieuwd hoe Frits daar zelf over denkt. Maar ik vermoed dat hij ook denkt: Er is een tijd om te pelgrimeren, en een tijd om te lezen.

Lees verder »

Impressie boekpresentatie ‘Heilige Onrust’, 2 juni 2017, Keizersgrachtkerk, A’ dam

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Op 2 juni werd ‘Heilige Onrust’ ten doop gehouden in de Keizersgrachtkerk te Amsterdam.

Strak georganiseerd door uitgever Ten Have en redacteur Regine Dugardyn, met verve  en zwier geleid door Gerhard Scholte, de gastvrije predikant van de KG en Kamper jaargenoot en vriend.

Er werd mooi en diep gesproken door Tom de Haan, stadspredikant te Haarlem (zijn tekst vindt u hier) en programmamaker Sophie Frankenmolen.

Dichter Joost Baars las voor uit zijn fascinerende bundel Binnenplaats.

Ik moch het eerste exemplaar van mijn boek overhandigen aan mijn broer Wim.

En er werd betoverend op de gitaar gespeeld door Mirek Walton. Een fotoimpressie.

Lees verder »

De pelgrim 2.0 (interview Nederlands Dagblad 2 juni 2017)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

De moderne pelgrim hoort een roepstem in zijn hart en komt in beweging. Dat is de essentie van geloven, volgens ethicus Frits de Lange.

Ruim een kwart miljoen mensen liep in 2015 (een deel van) de pelgrimsweg naar Santiago de Compostela. Verreweg de meesten doen dat niet meer als boetedoening, om met God in het reine te komen. Maar waarom dan wel?

Frits de Lange (1955), hoogleraar ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit, schreef er een boek over. De moderne pelgrim fascineert hem. Oude geloofszekerheden zijn verdampt; de meeste mensen kunnen niks meer met Bijbel of traditie. Maar de behoefte aan spirituele verdieping is niet weg.

Op de camino (de weg) komen pelgrims zichzelf tegen en elkaar. En ze komen veranderd terug.

Lees verder »

“De wereld heeft ongelooflijk veel geloof nodig” (Interview Nieuwwij.nl, 31 mei 2017)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

In Trouw van afgelopen zaterdag al een deel van je boek met daarboven de kop: ‘Er is maar één leven. Dit!’ En: ‘Eerst nam hij afscheid van de persoonlijke God. Nu zegt de protestantse hoogleraar Frits de Lange de hemel vaarwel’. Klopt dit laatste wel?
“Ik was zelf hoogst ongelukkig met deze framing door de Trouw-redactie. Ik noem dat het typische afscheidsdiscours: wat hou je nu ‘nog’ over? Je raakt ook steeds meer kwijt… Met zo’n zinnetje word je meteen in een geijkt narratief binnengezogen en weggezet. ‘Oh, dat is weer zo’n hoogleraar die van zijn geloof is gevallen.’ Terwijl ik zelf het gevoel heb dat ik een constructief begin aan het maken ben, door opnieuw woorden te zoeken voor wat geloof ten diepste is. Dat geldt ook voor zoiets als ‘het eeuwige leven’, in het laatste hoofdstuk uit het boek. Wat moet je je daarbij voorstellen, als het niet meer op de manier van – wat ik noem – de twee-wereldenmetafysica kan, die suggereert dat we nog een tweede wereld achter de hand hebben? Wat is ‘thuiskomen’ in de wereld van Einstein en Darwin?

Lees verder »

Voltooid leven (Column PThUnie, april 2017)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Dr Els van Wijngaarden promoveerde afgelopen november op een spraakmakend onderzoek aan de UvH. Zij deed onderzoek naar ‘voltooid leven’ en interviewde 25 mensen met een actieve doodswens. Op het symposium naderhand mocht ik mijn indrukken weergeven. Het viel mij op dat de geïnterviewden het eigenlijk niet over de dood hebben, maar over het leven. Het leven, dat nu ze boven de zeventig zijn niet meer aan kunnen of willen. Liever dood, dan zo verder leven. Hun doodswens is geen doodsverlangen. Er is geen sprake van dat deze mensen hun leven hebben afgerond als een voltooid kunstwerk of een geklaarde klus. Ze hebben gewoon een rotleven.  Lees verder »

HELEMAAL IN JE ELEMENT (jubileumboek ‘Plons’, therapeutisch zwembad Vries)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Voor je je eraan toevertrouwt, moet je wel iets overwinnen. Maar als je er één keer in bent, wil je er nooit meer uit.

Eerst even voelen met je hand, dan met je tenen, dan sprenkel je wat druppels over je buik, en dan… glij je er zomaar in. Je spieren ontspannen, je zweeft gewichtloos, je voelt je één worden met het water. De zwemmer.

Lees verder »

Wat voltooid leven is? We weten het niet (bijdrage symposium Geertekerk, Utrecht 22 november 2016)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, levenseinde, ouderdom, ouderen, ouderenzorg, voltooid leven

≈ Geef een Reactie

9789045033044-voltooid-leven-l-lq-fWat is voltooid leven? We weten het niet. Dat niet-weten maakt een wet die op die gedachte is gebaseerd niet uitvoerbaar.

Het bijzondere van het onderzoek van Els van Wijngaarden is dat zij wel mensen met een doodswens heeft geïnterviewd, maar dat het eigenlijk niet over de dood gaat, maar over het leven. Het leven dat deze mensen boven de zeventig niet meer aan kunnen of willen. Liever dood, dan zo verder leven. Hun doodswens is geen doodsverlangen. ‘Our study has shown that a so-called ‘completed life’ is not at all about ‘fulfillment’, ‘completeness’ or ‘wholeness’; instead, it is about existential suffering’, schrijft Van Wijngaarden in haar proefschrift. Er is geen sprake van dat deze mensen hun leven hebben afgerond als een voltooid kunstwerk of een geklaarde klus. Ze hebben gewoon een rotleven.  Lees verder »

Krasse Kunst

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, ouderdom, ouderen, ouderenzorg, senioren, zorg

≈ Geef een Reactie

Ik was betrokken bij de start van het themaprogramma Lang Leve Kunst van van de fondsen RCOAK en Sluyterman van Loo. Willem Sluyterman van Loo maakte als onderdeel daarvan een serie van vier mooie, korte documentaires, Krasse Kunst, over ouderen en kunstbeoefening.Ik mocht er naast Hedy d’Ancona, Joris Slaets en Erik Scherder aan mee werken.
Kunst op recept:
Lees verder »

We worden ouder, ja – maar wat is ‘oud’? (Woord & Dienst, special september 2016)

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, ouderdom, ouderen, ouderenzorg, senioren, zorg

≈ Geef een Reactie

wd_09_cover-220x303pixDe demografische revolutie die zich voltrekt in de westerse samenleving is een unicum in de geschiedenis van de mensheid: voor het eerst overheersen de ouderen getalsmatig de jongeren.  Er is sprake van dubbele vergrijzing: steeds meer mensen worden oud, en ouderen worden steeds ouder.  Tegelijkertijd worden er steeds minder kinderen geboren. Gecombineerd met deze ontgroening leidt de vergrijzing tot ingrijpende veranderingen in de samenleving en plaatst zij ons voor grote uitdagingen. Pensioenen waren ooit bedoeld voor een korte levensavond; nu moeten ze zo’n dertig jaar (een derde van de gemiddelde levensduur) overbruggen en zijn er steeds minder werkers die het geld voor de AOW verdienen. En wie betaalt de dure zorg voor zieke ouderen, wie kijkt ernaar hen om?  De participatiesamenleving moet de verzorgingsmaatschappij vervangen, maar wordt zij ook meer dan een mooi ideaal? En hoe maken we die lang durende ouderdom tot een zinvolle levensfase, zodat we niet zo snel meer ‘klaar met leven’ zijn? Lees verder »

Impressie ‘Pelgrims zonder God?’, cursus Academie op Kreta, 28 augustus – 2 september 2016

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Van 1 – 7 oktober 2017 bent u welkom op een nieuwe cursus.

Recensie Loving later life –an ethics of aging, TGE

21 dinsdag jun 2016

Posted by Frits de Lange in Categorieën

≈ Geef een Reactie

Lange F de. Loving later life –an ethics of aging. Grand Rapids (USA), William B. Eerdmans, 2015. 169 blz. (Engelstalig). ISBN: 978-0-8028-7216-6. Prijs: $ 19, 00.

Het fameuze chanson Les Vieux Amants van Jacques Brel is in Nederland vooral bekend geworden onder de titel ‘Liefde van Later’, in een prachtige vertaling van Lennaert Nijgh. Hoogleraar ethiek Frits de Lange heeft in zijn boek Loving later life op een geheel andere maar even originele wijze ‘de liefde voor later’ beschreven. Zijn kernpunt is dat veel van de problemen die we ervaren in en met de huidige ouderenzorg voortkomen uit het feit dat we in onze levensloop te weinig leren houden van onze oudere ik, en van de oudere ander. De Lange beargumenteert dit niet alleen vanuit de christelijke traditie waarin hij zelf geworteld is, maar evenzeer vanuit klassieke en hedendaagse filosofische teksten, en moderne gerontologische en geriatrische concepten, zoals ‘frailty’. De Lange heeft zo een interessant boek geschreven, dat aanbeveling verdient voor menig student en professionals in de ouderenzorg. Waarom? De notie van het gebrek aan liefde voor het oudere (kwetsbare) lichaam, maakt het nog alom aanwezige ‘ageisme’, van negatieve vooroordelen jegens ouderen, beter begrijpelijk. Het verklaart ook goed waarom studenten niet snel kiezen voor een beroep in de ouderenzorg. De Lange laat met passages uit de Bijbel, van theologen als Karl Barth, proza van Arthur Frank en poëzie van Yeats en Browning echter zien dat het ook mogelijk is liefdevol te verouderen. Juist in relatie tot de in onze cultuur weinig aantrekkelijk geachte kwetsbare oudere, biedt dat kansen voor een beter leven en betere hulpverlening. Meer leren houden van je eigen kwetsbaarheid en vervolgens van je kwetsbare naaste, predikt De Lange niet als simpel panacee, maar wel als alternatief paradigma voor onze technocratische gezondheidszorg. Dat doet hij op een wijze die ook voor niet-gelovigen, voor niet- christelijk en voor niet-filosofisch geschoolden de moeite waard is. Zoals Brel laat horen, laat De Lange lezen hoe liefdevol leven later kan zijn.

Prof. dr. Marcel Olde Rikkert
Hoogleraar Geriatrie; Hoofd Afdeling Geriatrie/ Radboudumc Alzheimer Centrum
Radboudumc, Nijmegen

Tijdschrift voor Geneeskunde en Ethiek, jaargang 26 – nr. 2 – 2016, p. 65

Vrij in de kop

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Meditatief1

≈ Geef een Reactie

Column “De Verwondering”, maart 2016, nummer 1, p. 66

Op zijn nieuwste album Aosem zingt Daniël Lohues het liedje ‘Waor Gaon We Naortoe’. Lohues is niet alleen mijn gitaarheld maar ook mijn Drentse huisfilosoof. Zijn gevoelige teksten voelen de tijdgeest haarfijn aan. Het nummer is wat mij betreft de waardige opvolger van Mieke Telkamp’s uitvaarthit ‘Waarheen Waarvoor’.

In de begeleidende clip rijden we in de nacht over een eindeloze, alleen door koplampen verlichte asfaltweg.
Lees verder »

Video

Pelgrims zonder God (Kreta 2016)

28 zondag feb 2016

Posted by Frits de Lange in Categorieën, levensloop, spiritualiteit, theologie, Video

≈ Geef een Reactie

Tags

ariadne, mystiek

Pelgrims zijn we. Maar weten we nog waarom we onderweg zijn en waar naar toe? Godsdienstige tradities fungeerden ooit als wegwijzers. De hemel stond garant voor onze bestemming. Maar veel mensen ervaren de christelijke traditie als een knellende band en hebben niets (meer) met kerken en doctrines. Zij ervaren “God” als een woord zonder betekenis.

We moesten breken met wat achter ons ligt. Maar wat moeten we aan met onze onrust, ons verlangen, komen we ooit thuis en waar dan? Een studie- en bezinningsweek in de Academie op Kreta, van 28 augustus tot en met 3 september 2016. Er zijn nog een paar plaatsen beschikbaar. Een filmpje over wat ik denk te gaan doen:

Voor meer info, zie de Academie op Kreta, met het volledige programma.

Dronken met Jezus

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Meditatief1

≈ Geef een Reactie

vermoeden winter‘Overal waar “te” voor staat is niet goed. Behalve tevreden.’ De wijze levensles van moeder, die aan mij als puber niet besteed was. Wees matig in alles, en wil niet te veel. Zij groeide op in armoede vóór de oorlog, waarin er van alles te weinig was. Dat was niet goed. In de jaren zestig kwam de tv, de auto, het slagroomgebak, de alcohol, de nicotine. Gulzig haalde haar generatie in wat ze te kort waren gekomen. En kreeg longkanker en hartinfarcten. Niet goed. Een boterham met tevredenheid, was de les, daar leef je het langst mee. In mijn Sturm und Drang wilde ik er niet van weten. Ik wilde léven met overgave, de wereld veroveren, mij alles toe-eigenen, zonder reserves. Zo rookte ik mijn sigaret: zo diep mogelijk inhaleren, dat je er duizelig van werd. En daarna je langzaam in een dikke wolk rook hullen. Grenzeloos, mateloos leven. Lees verder »

BURN (IT) OUT

Uitgelicht

Posted by Frits de Lange in Categorieën, Meditatief1, spiritualiteit, theologie

≈ Geef een Reactie

(Column Het Vermoeden, winter 2015)

Ik ben al jamoeder teresaren bezig los te komen van het Voorzienige Opperwezen, maar ik krijg het moeilijk uit mijn systeem. Het is ook zo vertrouwd, zo geruststellend, zo veilig: de voorstelling van een alwetende God die de touwtjes in handen heeft en met alles zijn Ondoorgrondelijke Bedoeling heeft. Dat kinderlijke geloof achterlaten voelt toch alsof je een warm verlichte huiskamer verlaat en de donkere kou instapt. En ook ik ben bang in het donker. Lees verder »

← oudere berichten
nieuwere berichten →

Zoeken op deze site

Academie op Kreta

SEIZOEN 2022 – 2023

Een week terug naar de essentie op een plek met betekenis.

Je bent nu halverwege je leven. En wat doe je dán? kom van 2 t/m 8 oktober 2022 naar  Doorgroeien!

Van 24 t/m 30 september 2023 ben je welkom op de cursus Overweldigend. Leven met wat je niet in de hand hebt.

“Hard werken op Kreta…” Een impressie:

Overweldigend

Overweldigend. Leven met wat je niet in de hand hebt (Ten Have 2023)

Voor recensies, zie op deze site, onder BOEKEN.

Een muzikale lezing over dit boek? Dat kan. Kijk bij LEZINGEN.

Eindelijk volwassen

Eindelijk volwassen. De wijsheid van de tweede levenshelft, Ten Have 2021.

Voor recensies, zie op deze site, onder BOEKEN

Een (muzikale) lezing n.a.v. dit boek? Dat kan. Kijk bij LEZINGEN.

Hieronder een impressie:

AGENDA MUZIKALE LEZINGEN EINDELIJK VOLWASSEN 2023

AGENDA

25 januari 2023, Zutphen, PKN

8 februari 2023, Velp, PKN

21 februari 2023, Brummen (vrijzinnigen IJsselstreek)

1 maart 2023 Bathmen, PKN

8 maart 2023, Woerden, PKN

20 maart 2023, Emmen (Grote Kerk)

22 maart 2023, klooster Ter Apel (lekenkerk) (Rotary)

29 maart 2023, Hoogeveen, PKN / Remonstranten

12 april 2023, Oisterwijk, KBO-Brabant

13 juni 2023 Groningen (Odd Fellows)

11 oktober 2023 Oldenzaal (Hofkerk)

Facebookpagina (als schrijver)

Facebookpagina (als schrijver)

MEEZZ (website & impressie)

Klik op de foto

MEEZZ (de band – FB)

MEEZZ (de band – FB)

BOEKEN

 

Considering Compassion. Global Ethics, Human Dignity, and the Compassionate God. EDITED BY Frits de Lange, L. Juliana Claassens

The question at the heart of this book is whether the Christian legacy provides us with sources of moral imagination needed to guide us into the global era. Interested? Click here.

Heilige Onrust. Een pelgrimage naar het hart van religie. Ten Have 2017, € 17.90. Bestellen? Klik hier.

Lees de recensie in dagblad Trouw : ‘uitstekend onderbouwd afscheid van de hemel als ode aan het leven’

en Taede Smedes’ recensie op nieuwwij.nl: ‘Geloof hoeft niet meer over God te gaan.’

De Gereformeerde Bond was niet blij met het boek.

LOVING LATER LIFE. An Ethics of Aging. Eerdmans Grand Rapids 2015, prijs $ 19.00 Bestellen? Klik hier.

Read Robert Cornwall’s REVIEW, or what Marie-Jo Thiel writes (in French) about it in the CEERE newsletter (p.4).

Review door Robert Morgan in: Interpretation. Journal of Bible and Theology, 2018 (3), 357-358.

Review in Tijdschrift voor Geneeskunde & Ethiek, jaargang 26 – nr. 2 – 2016, p. 65, by Marcel Olde Rikkert

Licht en zwaar. Voor zwevers en andere spirituelen. Kok Utrecht 2013, prijs € 9,95 Bestellen? Klik hier.

Taede Smedes schreef een mooie review van het boekje op zijn website.

In andermans handen. Over flow en grenzen in de zorg. Meinema Zoetermeer 2011, prijs € 13,50 Bestellen? Klik hier.

Waardigheid – voor wie oud wil worden, Uitgeverij SWP Amsterdam, € 21,50. Bestellen? Klik hier.

De mythe van het voltooide leven. Over de oude dag van morgen, Uitgeverij Meinema, Zoetermeer. Het boek is uitverkocht. De integrale tekst staat nu hier.

Een kritische bespreking door Frans Vosman.

Het boek is uitverkocht. De integrale tekst staat nu hier.

 

TAGWOLK

ageism AOW ariadne babyboomers Bonhoeffer christelijke ethiek compassie corona covey covid 19 virus ecologie ethiek euthanasie geluk generaties Gerard Th Rothuizen God hoop identiteit jong zijn klimaatcrisis kwaad labyrint leiderschap levenseinde levensloop lichamelijkheid mystiek Okke Jager ouderdom ouderen ouderenzorg pelgrim pelgrimage pensioen Simone Weil spiritualiteit theologie voltooid leven vrije keuze waardigheid wijsheid zorg zorgethiek zwitserleven

Twitter

Mijn tweets

Princeton CTI 2012

In 2012 bracht ik een sabbatical door in Princeton aan het Center for Theological Inquiry. Hier de blog die ik toen bijhield.

Proudly powered by WordPress Thema: Chateau door Ignacio Ricci.